Lễ hội Dinh Thầy Thím xã Tân Tiến, Thị xã Lagi, Tỉnh Bình Thuận – Tin tức – Dinh Thầy Thím

Dinh Thầy Thím tồn tại hơn 130 năm được xây dựng vào ngày 25 tháng 12 năm Tự Đức thứ 32 (1879 – 2011) tọa lạc giữa khu rừng dầu tĩnh mịch trên khu cát trắng, nay thuộc xã Tân Tiến, cách trung tâm thị xã LaGi vào khoảng 12 cây số về hướng Tây Bắc

Lễ hội Dinh Thầy Thím xã Tân Tiến, Thị xã Lagi, Tỉnh Bình Thuận - Tin tức - Dinh Thầy Thím

Từ lâu, lễ hội dinh Thầy Thím đã trở thành nơi hội tụ tín ngưỡng của đông đảo người dân. Sự tích Thầy Thím là một truyền thuyết dân gian được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Nội dung mang nhiều yếu tố tích cực và có giá trị giáo dục, đề cao tính nhân nghĩa, đạo đức, nhân cách cao cả qua nhân vật Thầy Thím. Di tích dinh Thầy Thím được Bộ Văn hóa – Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) công nhận là Di tích Lịch sử Văn hóa cấp Quốc gia vào ngày 27/9/1997. Thiết chế lễ hội ở đây tập trung chính ở 02 nhân vật truyền thuyết là Thầy: “Chí Đức Tiên Sinh” và Thím: “Chí Đức nương nương Tôn Thần”, biểu trưng cho lòng nhân ái, khí tiết, cứu nhân độ thế đã ăn sâu trong lòng người dân địa phương. Cũng từ lòng sùng kính uy linh Thầy Thím để thể hiện sự tri ân tiền nhân dày công khai mở vùng đất này, người dân địa phương chung tay lập đền thờ tại nơi Thầy Thím tạ thế trong khu rừng dầu Bàu Cái và chọn ngày 15/9 âm lịch hằng năm làm ngày lễ Tế Thu kính viếng Thành hoàng. Hàng năm dinh Thầy Thím tổ chức 2 kỳ lễ lớn: lễ Tảo Mộ (nhằm ngày mồng 5 tháng 1 Âm lịch) và lễ Tế Thu (nhằm ngày 14 đến ngày 16 tháng 9 Âm lịch) thuộc làng Tam Tân, xã Tân Tiến, thị xã LaGi – Bình Thuận diễn ra trong không khí long trọng, tôn vinh nét đẹp văn hóa của vùng đất này. Lễ hội ôn lại công đức của vị đạo sĩ giàu lòng nhân ái, có nhiều nghĩa cử cao đẹp, giúp dân đóng thuyền, bốc thuốc chữa bệnh, giúp dân chài trong sóng to gió lớn, cảm hóa được cả thú dữ… được dân làng mến mộ. Từ lễ hội nhỏ của làng trở thành lễ hội lớn của khu vực, từ lực lượng hội viên chủ yếu là người làng đến những hội viên trong và ngoài tỉnh, từ dinh Thầy Thím xuống cấp trầm trọng sau chiến tranh đến di tích được bảo tồn chu đáo là cả một quá trình. Quá trình đó đã trải qua bao thăng trầm, bao biến cố của lịch sử, song nó đã thể hiện được một định hướng lâu dài của sự phát triển di tích, thể hiện tư duy đổi mới của những người kế tục. Tập tục cúng tế là tín ngưỡng dân gian, một sinh hoạt tâm linh truyền thống, dù có những thay đổi về hình thức cũng nhằm phù hợp với quá trình phát triển của xã hội nhưng vẫn bảo tồn được không khí linh thiêng và ý nghĩa nhân văn. Trong phần nghi thức lễ có những nội dung cơ bản của nghi lễ cúng tế đình làng. Phần lễ chính là lễ Thỉnh sắc, lễ Tĩnh sanh, lễ Túc yết, lễ Tiền hiền hậu hiền… Nhưng với dinh Thầy Thím, lễ Thỉnh sắc được thay bằng lễ Nghinh thần với nghi thức thỉnh linh Thầy Thím từ mộ cách dinh theo đường vòng khoảng 7 cây số. Trước khi nhập điện thờ tại dinh, đoàn xe kiệu hoa, hương án đi qua làng Tam Tân nơi xưa Thầy Thím đã có thời gian sinh sống và làm việc thiện cứu giúp dân nghèo. Lễ Nhập điện an vị không chỉ diễn ra với những nghi lễ trang trọng mà còn có những tiết mục biểu diễn nghệ thuật dân gian như chèo bả trạo, tuồng cổ, hò vè. Tiếp theo là những nghi lễ khác rất quan trọng như: Cúng ngọ, phát lộc, phóng chim, giỗ tiền hiền… Đêm khai hội đầy sắc màu văn hóa dân gian, trở thành một phần hội hoành tráng nhất trong chuỗi lễ hội. Nghi thức lễ trang trọng bắt đầu từ lễ dâng hương tri ân công đức Thành hoàng, tiền hiền hậu hậu hiền, với mục đích giáo dục lòng yêu quê hương, sống đạo nghĩa, tỏ lòng biết ơn các bậc tiền bối cũng như tạo điểm nhấn văn hóa thu hút du khách. Chương trình sân khấu hóa về sự tích Thầy Thím (được tái hiện trong đêm khai các năm 2008, 2009); mô hình giới thiệu cuộc đời và công đức của Thầy-Thím; quầy khám chữa bệnh và cấp phát thuốc Đông y miễn phí; giới thiệu những kỹ năng đóng thuyền đi biển của Thầy; những địa danh gắn liền với truyền thuyết như: Bàu Cát, tượng Bạch Hổ, Hắc Hổ, nhà ông Hai Hộ… được miêu tả bằng những nội dung, hình thức mang ý nghĩa nhân đạo. Rạng ngày 16 tháng 9 Âm lịch lễ Thỉnh sanh bắt đầu (thực ra là lễ Tĩnh sanh bởi tĩnh có nghĩa là trong sạch, tinh khiết) bằng một con heo sống thường là heo có bộ lông trắng tuyền đễ làm lễ vật. Heo được thọc huyết là lấy ra một ít với một nhúm lông heo để tế lễ, theo lệ thường với ước nguyện cầu cho mưa thuận gió hòa, dân cư an lạc. Nhưng ở đây còn có tính chất lễ bái tế thần (Thầy Thím) truyền thống. Qua ngày hôm sau thì các phẩm vật cúng lễ được làm bằng món mặn cho đến hết chiều 16/9 với nghi thức lễ sanh “Tạ thần cúc cung bái” và cũng là lễ “Tiền hiền hậu hiền” để tưởng nhớ các vị có công với làng mang ý nghĩa “Tiền hiền khai khẩn, hậu hiền khai cơ”. Nằm trong chủ trương đưa những giá trị văn hóa truyền thống vào phục vụ ngành du lịch, thị xã LaGi tổ chức Lễ hội Văn hóa – Du lịch dinh Thầy Thím đúng dịp lễ tế Thu. Bên cạnh những nghi thức tế lễ và những hoạt động của phần hội theo truyền thống, còn có thêm rất nhiều hoạt động gắn liền việc phục vụ nhu cầu tham quan của du khách cũng như quảng bá những tiềm năng của ngành du lịch thị xã LaGi. Trong khi Ngày hội việt dã được tổ chức tại khu vực trung tâm thị xã, thì diễu hành xe hoa, múa Lân – Sư – Rồng, cấp phát thuốc Nam từ thiện, hát Chèo Bá trạo……diễn ra cùng lúc tại khu vực dinh Thầy – Thím. Đặc biệt, tại thắng cảnh Ngảnh Tam Tân nổi tiếng diễn ra rất nhiều hoạt động sôi nổi và hào hứng; đó là Ngày hội võ thuật cổ truyền kết hợp với các trò chơi dân gian, giải bóng chuyền bãi biển nữ. Ngoài ra, bãi biển này không chỉ diễn ra các hội thi mang đậm cuộc sống đời thường của cư dân miền biển như kéo co trên cát, chạy bộ gánh cá, khiêng thúng ra khơi, đan lưới đánh cá…mà còn lôi cuốn bởi các món ăn đặc trưng miền biển như hải sản, các loại bánh, bún mắm nêm, bánh canh chả cá… Đến hôm nay, khu di tích dinh Thầy Thím trở thành điểm nhấn trong phát triển du lịch của tỉnh Bình Thuận, và là điểm đến đầy hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài nước. Năm 2008 tuyến xe buýt Phan Thiết – LaGi đi vào hoạt động, tạo thêm điều kiện thuận lợi để khách hành hương về dinh Thầy Thím đông hơn. Các cây cầu trên tuyến đường ven biển cũng đã được sửa chữa, thuận lợi cho khách du lịch các tỉnh phía Nam hành hương dinh Thầy Thím, tham quan Phan Thiết – Mũi Né qua Khe Gà. Năm 2011, dinh Thầy Thím cải thiện môi trường dịch vụ buôn bán xây dựng 41 kiốt phục vụ khách tham quan về viếng lễ mua sắm sản phẩm địa phương; khác các năm trước đây, năm nay Ban Quản lý di tích đã hoàn thành việc sửa chữa cải tạo nâng cấp lót gạch nền, hệ thống chiếu sáng toàn bộ khuôn viên khu vực dinh Thầy Thím tăng thêm vẻ trang trọng và mỹ quan nơi thờ tự. Lễ hội dinh Thầy Thím là một trong những lễ hội lớn ở phía Nam đất nước, đồng thời là tài sản vô giá của làng Tam Tân. Tài sản đó không phải bỗng dưng có, mà nó được thiết lập từ rất nhiều đời. Không phải được tạo dựng một cách đơn giản mà bao gồm cả quá trình lâu dài mang tính lịch sử, được vun đắp bởi biết bao tình cảm thiêng liêng của nhiều thế hệ. Huyền thoại về Thầy Thím còn lưu truyền mãi giữa dân gian ý nghĩa và giá trị của lẽ phải, đạo lý, sự công bằng và chuẩn mực xã hội, lưu lại cho mọi thế hệ nét đẹp nhân cách, thuần phong mỹ tục của nếp làng xưa. Ngày nay khi đến tham quan quần thể thắng tích này, người ta vẫn còn tìm gặp được nhiều di tích gắn với những truyền thuyết về vợ chồng đạo sĩ bốn ngôi mộ bằng cát trắng của Thầy Thím, đôi bạch hổ – hắc hổ …. nằm không xa dinh. Dinh Thầy Thím vẫn như một mái ấm của cả dân làng Tam Tân từ hàng trăm năm qua, và rồi để những ai trở về đây như tìm về một chốn bình yên cho tâm hồn./.

Đặng Hưng – Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bình Thuận.

Recommended For You