Như được trời ban, sá sùng sinh sống rất nhiều từ biển đảo Vân Đồn, Quan Lạn, Vạn Hoa, Vân Hải tới Móng Cái, Quảng Ninh. Loài trùn biển này được các nhà khoa học cho biết chứa tới 17 nguyên tố vi lượng, tám loại axít amin không thể thay thế và mười loại axít amin nhiều giá trị dinh dưỡng như: glyxin, alanine, glutamin, succinic… Ngoài ra, với vị ngọt, tính mát, sá sùng còn giúp chủ trị chứng tâm hàn, bổ dương khí. Chính điều đó khiến cho món ăn này trở nên đắt đỏ nhưng lại bổ dưỡng vô cùng.
- Những món đặc sản Quảng Ninh hấp dẫn du khách
- Hấp dẫn chả mực Quảng Ninh
- Về Quảng Ninh thưởng thức những món ăn từ Ngán
Có một cách giải thích tên con vật này nghe ra có lý: Sá sùng – gọi chệch từ sa trùng. Sa trùng là con trùng cát (sa = cát), thứ cát pha ở biển mới có, giông giống con giun (trùng= trùn=giun). Nên, cho dễ hiểu, sá sùng là con giun cát. Song tên gọi là võ đoán. Tại Việt Nam, tùy theo mỗi vùng tên dân gian của loài động vật này mỗi khác, như: sa sùng, sâu đất, đồn đột, chặt khoai, giun biển, địa sâm (sâm đất), bi bi, cạp đất… Ở xã đảo Quan Lạn (Vân Đồn, Quảng Ninh), người ta gọi là con mồi. Mồi ở đây không biết xuất phát từ mồi câu hay mồi nhậu. Lại như, không phải vùng biển nào có cát pha là có nó. Tại Việt Nam, thấy có ở một số vùng biển như Vân Đồn, Hải Hà, Móng Cái (Quảng Ninh), ở Nha Trang (Khánh Hoà) – vùng Cam Ranh, Cửa Bé, Hòn Rùa…, ở Cần Giờ (TP. Hồ Chí Minh), ở Côn Đảo (Bà Rịa Vũng Tàu), ở Phú Quốc (Kiên Giang). Giáp với Quảng Ninh (Việt Nam) các bãi biển vùng Vạn Mỹ, Đông Hưng (Trung Quốc) cũng có. Theo kinh nghiệm du lịch Quảng Ninh, các bạn cần cẩn thận nếu không sẽ mua phải sá sùng Trung Quốc kém chất lượng.
Sá Sùng có hình dạng na ná như một con giun khổng lồ đầy màu sắc trong những hang đá, khe cát ở tận dưới đáy biển sâu từ 10 đến 30 m. Khi còn tươi, sá sùng có độ dài khoảng 5 đến 10 cm, cá biệt có con dài đến 15-40 cm, đường kính 20 cm, nặng từ 1 đến 3 kg. Khi bị bắt lên khỏi mặt biển, chúng thu mình lại, tròn như một quả bóng, cái miệng bé như lỗ van bơm hơi. Da thay đổi màu sắc tùy theo môi trường nó ở, dùng tay sờ vào thấy mềm và mát. Ruột sá sùng giống như ruột giun, chỉ một đường ống từ đầu đến cuối, không có tim, gan, phổi”. Từ trước đến nay, sá sùng chưa bao giờ là món ăn dành cho con nhà nghèo. Sá sùng có thể đứng ngang hàng với “voi 9 ngà, gà 9 cựa, ngựa 9 hồng mao” – là những “sơn hào hải vị” chỉ dành để cống nạp cho vua, quan. Cho đến tận ngày nay, cũng chỉ có giới thượng lưu mới đủ điều kiện để thưởng thức những món ngon làm từ sá sùng. Một cân sá sùng khô dao động từ 3,8 – 4 triệu đồng, ngang ngửa với một chỉ vàng.
Sá sùng Quảng Ninh có giá đắt đỏ bởi việc đánh bắt vất vả và ngày càng khan hiếm. Có theo ngư dân ra biển, dầm mình trên những bãi triều xâm xấp nước bùn dưới ánh nắng chang chang như đổ lửa, đào xới, tìm kiếm từng con sá sùng mới thấy hết nỗi cơ cực của “nghề bám biển”. Nếu may mắn, một ngày đào sá sùng sẽ thu về được khoảng 1 cân sá sùng tươi, còn không thì chỉ dăm ba lạng. Vì độ quý hiếm nên người Quảng Ninh rất ít ăn sá sùng tươi, mà thường phơi khô để chế biến thành nhiều món ngon hấp dẫn khác, hoặc để dành đãi khách chứ cũng không dám ăn uống thoải mái. Nhiều du khách phương xa du lịch Quảng Ninh có thể sẽ bị hình dáng của sá sùng “dọa sợ”. Bởi sá sùng trông hệt như con giun đất, màu nâu đỏ, to như ngón tay út của người lớn. Nhưng một khi đã được nếm thử, du khách sẽ bị hấp dẫn bởi vị ngọt, dai, thơm đặc trưng của sá sùng.
Sá sùng là một trong những hải sản quý hiếm. Từ thời xưa, chúng được khai thác để làm cống vật cho vua, quan. Chỉ có những người giàu có mới đủ điều kiện sử dụng. Do sống trong hang sâu dưới cát nên sá sùng vị mặn, tính lạnh, có công dụng bổ dưỡng phần âm và giải nhiệt, làm mát phổi và cải thiện công năng tỳ vị, thường được dùng để chữa các chứng bệnh như nóng bốc ở tầng sâu bên trong hay sốt về chiều, đổ mồ hôi trộm (thường có ở bệnh lao phổi, lao xương khớp); trong ngực bứt rứt buồn bực không yên; ho khạc đờm nhiều do phế hư; tiểu đêm nhiều; răng lợi sưng đau, đặc biết rất tốt cho trẻ con và nam giới… Còn người miền biển còn “tôn sùng” sá sùng như một loại thuốc chữa mất sữa hiệu quả cho các sản phụ, là món ăn bổ dưỡng giúp trẻ em cứng cáp, mau lớn. Và ngày nay, họ vẫn “tôn sùng” sá sùng bởi, từ món đặc sản này, nhiều người đã thoát nghèo, vươn lên làm giàu. Và cũng nhờ sá sùng, mà đảo Quan Lạn, Vân Đồn được biết đến nhiều hơn trên bản đồ du lịch.
Người miền biển coi sá sùng là mồi ngon nhất, xếp trên cả mực, tu hài, cua, ghẹ, cá, sam… Sá sùng Quảng Ninh khi phơi khô đem nướng ăn rất giòn, càng nhai càng ngọt, đậm vị, dai dai, thơm thơm, như thoảng mùi vị của biển cả. Sá sùng cũng rất hợp để nấu cháo, nấu canh, xào. Ngày trước, các quán phở ở miền Bắc có vị ngọt đậm, thơm lừng lạ miệng cũng chính nhờ người nấu bí mật thả vài con sá sùng khô vào nồi nước dùng, như một bí kíp gia truyền.
Tags: khac san quang ninh, diem du lich quang ninh, am thuc quang ninh,, phuong tien giao thong quang ninh